「Hók-gióng」調整以後𣍐蜀樣其地方
~ r2.7.1) (機器人 修改: it:Fuchien |
~ r2.7.1) (机器人添加:br:Fujian |
||
Dâ̤ 94 hòng: | Dâ̤ 94 hòng: | ||
[[bg:Фудзиен]] |
[[bg:Фудзиен]] |
||
[[bo:ཧྥུའུ་ཅན་ཞིང་ཆེན།]] |
[[bo:ཧྥུའུ་ཅན་ཞིང་ཆེན།]] |
||
[[br:Fujian]] |
|||
[[ca:Fujian]] |
[[ca:Fujian]] |
||
[[cs:Fu-ťien]] |
[[cs:Fu-ťien]] |
2012 nièng 4 nguŏk 2 hô̤ (B1) 17:17 gì bēng-buōng
Biék-chĭng | Mìng (閩) |
Sēng-huôi | Hók-ciŭ |
Miêng-cék | 121,400 km² |
Ìng-kēu | 35,110,000 (2004) |
Ìng-gĭng GDP | ¥21,152 |
Mìng-cŭk | Hók-gióng-nè̤ng: Háng - 98% Siă - 1% Huòi - 0.3% |
Hók-gióng (福建; Mìng-nàng-ngṳ̄: Hok-kiàn; Ĭng-ngṳ̄: Fujian, Fuchien hĕ̤k Fukien), gāng-chĭng Mìng (閩), sê Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-nàng iòng-hāi gì sēng. Hók-gióng báe̤k-buô sê Ciék-gŏng, să̤-buô sê Gŏng-să̤, nàng-buô sê Guōng-dĕ̤ng. Dài-uăng găk dĕ̤ng-buô gì Dài-uăng Hāi-hiĕk dó̤i-méng. "Hók-gióng" ciā miàng-chĭng sê téng Hók-gióng gì lâng bĭk siàng-chê Hók-ciŭ (福州) gâe̤ng Gióng-ĕu (建甌) lì gì.
Hók-gióng duâi-buô-hông dê-kṳ̆ sê Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók guāng-hăk. Bók-guó, iâ ô siŏh piĕ dō̤-sê̤ṳ, Gĭng-muòng (金門) gâe̤ng Mā-cū (馬祖) sê Dṳ̆ng-huà Mìng-guók (Dài-uăng) gì liāng-tū. Gó-chṳ̄, sĭk-cié ô lâng bĭk dè̤ng miàng gì sēng hô̤ lō̤ "Hók-gióng". Lâng ciáh céng-hū sāi-ê̤ṳng mâ̤ siŏh-iông gì Guók-ngṳ̄ Lò̤-mā-cê lì siā "Hók-gióng", Dṳ̆ng-guók Dâi-lṳ̆k siā "Fujian", Dài-uăng siā "Fuchien".
Còng-câi lâng bĭk Hók-gióng-sēng gì nguòng-ĭng sê Guók-gê̤ṳng Nô̤i-ciéng. 1949 nièng, Dṳ̆ng-huà Mìng-guók céng-hū páh dâung Dṳ̆ng-guók Dâi-lṳ̆k (bău-guák duâi-buô-hông Hók-gióng), cāu gáu Dài-uăng, dáng-sê ĭng-nguòng iéng lā̤ Hók-gióng hāi-gièng gì siŏh piĕ dō̤-sê̤ṳ. Téng hiā sèng-âu kī, Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Dṳ̆ng-huà Mìng-guók cêu kăi-sṳ̄ hŭng-biék lī-dê Hók-gióng.
Hók-ciŭ sê Dṳ̆ng-guók Dâi-lṳ̆k gì Hók-gióng gì sēng-huôi. Dài-uăng tūng-dê gì Hók-gióng céng-hū dê-cī găk Gĭng-muòng gì Gĭng-siàng-déng (金城鎮).
Lĭk-sṳ̄
Ciō dèu-mĕ̤k: Hók-gióng lĭk-sṳ̄
Dê-lī
Hók-gióng duâi-buô-hông dê-kṳ̆ sê săng. Hók-gióng să̤-báe̤k-buô gâe̤ng Gŏng-să̤ siŏng kiâng gì dê-huŏng cêu sê Ū-ì-săng (武夷山), sê ciòng sēng hāi-bĕk dék gèng gì sū-câi.
Hók-gióng dĕ̤ng-buô sê Dĕ̤ng-hāi, nàng-buô sê Nàng-hāi. Hāi-ngiâng-siáng mâ̤ bàng-dĭk, ô iā sâ̤ hāi-uăng gâe̤ng dō̤-sê̤ṳ.
Mìng-gĕ̤ng (閩江) gâe̤ng ĭ ciĕ-làu ô làu guó Hók-gióng báe̤k-buô gâe̤ng dṳ̆ng-buô duâi-buô-hông dê-kṳ̆. Gì-tă ciō-iéu gì ò̤ gó ô Céng-gŏng (晉江) gâe̤ng Gāu-lṳ̀ng-gŏng (九龍江).
Hók-gióng gâe̤ng Dài-uăng dài-dŏng gì Dài-uăng Hāi-hiĕk ô 180 km kuák. Dài-uăng Hāi-hiĕk gà̤-dēng gì siŏh piĕ dō̤-sê̤ṳ iâ sê Hók-gióng-sēng gì siŏh buô-hông, dṳ̀ lā̤ Gĭng-muòng gâe̤ng Mā-cū sê iù Dài-uăng lī-dê.
Hók-gióng sṳ̆k ā-iĕk-dái ké-hâiu, dĕ̤ng-tiĕng tiĕng iâ hēng nōng. Ék-nguŏk sèng-âu hāi-gièng ŭng-dô bìng-gĭng 7-10 °C, săng-kṳ̆ ŭng-dô 6-8 °C. Hâ-tiĕng tiĕng-ké iā iĕk, gó sêu diŏh téng Tái-bìng-iòng chuŏi lì gì hŭng-tăi gì ŭi-hiĕk. Nièng bìng-gĭng gáung-ṳ̄-liông ô 1400-2000 mm.
Hèng-céng dăng-ôi
Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók tūng-dê gì Hók-gióng buŏng có̤ 9 bĭk dê-gék-chê, gé diŏh â-dā̤:
- Hók-ciŭ (福州)
- Â-muòng (廈門)
- Ciŏng-ciŭ (漳州)
- Ciòng-ciŭ (泉州)
- Nìng-dáik (寧德)
- Lṳ̀ng-ngàng (龍岩)
- Nàng-bìng (南平)
- Può-dièng (莆田)
- Săng-mìng (三明)
Dṳ̀ lā̤ Lṳ̀ng-ngàng, Nàng-bìng gâe̤ng Săng-mìng, sū-iū siàng-chê dŭ găk ièng-hāi.
Gĭng-muòng buōng-dā̤ sê sṳ̆k Ciòng-ciŭ guāng-hăk, Mā-cū buōng-dā̤ sê sṳ̆k Hók-ciŭ guāng-hăk, dáng cī lâng bĭk gâing sĭk-cié iù Dài-uăng tūng-dê.
Gĭng-cá̤
Ìng-kēu
Hók-gióng ciō-iéu ìng-kēu sṳ̆k Háng-cŭk (bău-guák să̤-nàng-buô gì Káh-gă-nè̤ng). Siă-cŭk sê Hók-gióng dék nê duâi gì mìng-cŭk, hŭng-buó diŏh dĕ̤ng-buô gâe̤ng báe̤k-buô gì săng-gău-lău. Gŏng-gé̤ṳ gĭ-ĭng ngiēng-géu, Hók-gióng Háng-cŭk gì háik-tūng ciō-iéu sê téng gū-cā gì Mìng-uŏk-cŭk lì gì.
Sié-gái Huà-ìng, dĕk-biék sê Dĕ̤ng-nàng-ā (Mā-lài-să̤-ā, Hĭ-lĭk-pĭng, Sĭng-gă-pŏ̤ gâe̤ng Éng-dô̤-nà̤-să̤-ā) gì Huà-ìng, ô cêng sâ̤ dŭ sê téng Hók-gióng lì gì. Dài-uăng gì Háng-ìng, iâ ciō-iéu sê lài-cê̤ṳ Hók-gióng Mìng-nàng dê-kṳ̆. Ĕu-Mī guók-gă gâe̤ng dê-kṳ̆ iâ ô cêng sâ̤ Hók-gióng-nè̤ng (dĕk-biék sê Hók-ciŭ-nè̤ng).
Ùng-huá
Ĭng-ôi lĭk-sṳ̄ gâe̤ng dê-lī gì nguòng-ĭng, Hók-gióng gì ngṳ̄-ngiòng sê Dṳ̆ng-guók gáuk ôi-ché̤ṳ dék hók-căk gì. Ék-buăng gōng, Hók-gióng huŏng-ngiòng dŭ sṳ̆k diŏh Mìng-ngṳ̄ (bău-guák Mìng-báe̤k-ngṳ̄, Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄, Mìng-dṳ̆ng-ngṳ̄, Mìng-nàng-ngṳ̄ gâe̤ng Può-siĕng-ngṳ̄ cī ngô cṳ̄ng). Găk Lṳ̀ng-ngàng duâi buô-hông nè̤ng gōng Káh-uâ, lêng-nguôi siŏh cṳ̄ng Háng-ngṳ̄ huŏng-ngiòng. Bók-guó, chiông Dṳ̆ng-guók gì-tă dê-kṳ̆ siŏh-iông, Hók-gióng gì guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng nâ ô Pū-tŭng-uâ.
Hók-gióng iâ ô cê-gă gì dê-huŏng hié-kiŏk, chiông Hók-ciŭ gì Mìng-kiŏk, Ciòng-ciŭ gì Gŏ̤-gák-hié gâe̤ng Nàng-ĭng, Ciŏng-ciŭ gì Siŏng-kiŏk, Può-dièng gì Hĭng-huá-hié, dēng-dēng.
Mìng-chái sê Dṳ̆ng-guók báik duâi chái-hié cĭ-ék. Mìng-chái ê mâ̤ lăk, iā ciāng, ī hāi-chiĕng dék chók-miàng.
Hók-gióng iâ sĕng-sāng dà, chiông ŭ-lṳ̀ng-dà, mĕ̤k-lê-huă-dà, tiék-guăng-ĭng-dà dēng-dēng. Găk Mìng-nàng dê-kṳ̆, gŭng-hŭ-dà sê cĭng dê̤ṳng-iéu gì siŏh cṳ̄ng lā̤-ciék ùng-huá. Ĭng-ngṳ̄ diē-sié gì "tea" cêu sê téng Mìng-nàng-ngṳ̄ gì "tê" lì gì.