Gulliver Lṳ̄-hèng-gé
«Gulliver Lṳ̄-hèng-gé» (Ĭng-ùng: Gulliver's Travels) sê Ái-ī-làng hūng-chié ùng-hŏk cáuk-gă Jonathan Swift gì dâi-biēu siēu-siók, găk 1726 nièng huák-biēu, sê Ĭng-ngṳ̄ ùng-hŏk gì gĭng-diēng. «Gulliver Lṳ̄-hèng-gé» cê̤ṳ chók-bēng gáu dăng ék-dĭk sêu diŏh dŭk-ciā huăng-ngìng.
Cìng-ciék kái-iéu
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Cī buōng cṳ̆ sāi-ê̤ṳng dâ̤-ék ìng-chĭng huŏng-sék gōng-sŭk siŏh ciáh miàng giéu Lemuel Gulliver gì lṳ̄-hèng gĭng-lĭk. Cī ciéh Gulliver gô-dā̤ sê nguôi-kuŏ ĭ-sĕng, cĭ hâiu có̤ sùng-diōng. Guòng buōng cṳ̆ buŏng có̤ sé buô-hông, gái-siêu găk â-dā̤:
Dâ̤ 1 Buô-hông: Lṳ̄-hèng-gé
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]
1699 n. 5 ng. 4 h. - 1702 n. 4 ng. 13 h.
Cī buô-hông cṳ̆ kī-tàu ô siŏh piĕng iā dōi gì sê̤ṳ-ngiòng, Gulliver gāng-dăng siā giâ ĭ gì sĕng-bìng. Ĭ ó̤i lṳ̄-hèng.
Tàu huòi chók hāi lṳ̄-hèng, Gulliver găk hāi siông ngê̤ṳ diŏh hŭng-bó̤-ṳ̄, sùng sék-sê̤ṳ ·gó̤. Ĭ buăk lŏ̤h hāi, ké̤ṳk hāi-lâung chṳ̆ng gáu ngiâng lā̤. Gulliver chĭng-chāng hâiu, huák-hiêng cê-gă ké̤ṳk siŏh dêng cĭng ā̤ cĭng nâung gì nè̤ng (15cm gèng) buŏh diŏh. Cī dêng nè̤ng sê ciā dê-huŏng gì ciō-ìng. Ciā dê-huŏng ô lâng bĭk ciáng lā̤ gău-ciéng gì guók-gă: Lilliput gâe̤ng Blefuscu. Lilliput-nè̤ng káuk-séng Gulliver ng-sê ngài-nè̤ng ī-hâiu, cêu ciék-sêu ĭ, sêng-cé Lilliput guók-uòng iâ tṳ̄ng-ái ĭ. Gṳ̆ng-dìng ngiê-lâung guók-gă duâi-sê̤ṳ, Gulliver dŭ sô̤i biĕng-dău tiăng, tì gióng-ngiê. Gulliver gióng-nigê Lilliput-nè̤ng tău-dò̤ Buó-liĕk-hù-sṳ̆-kŭ-nè̤ng gì gŭng-kāng lì páh iàng Blefuscu, bók-guó, ĭ huāng-dó̤i ciŏng ciā guók-gă biéng có̤ Lilliput gì siŏh bĭk sēng, cuòi niông guók-uòng gâe̤ng dièu-dìng dâi-sìng duâi sêu-ké. Giék-guō, Gulliver ké̤ṳk ĭ-gáuk-nè̤ng sīng-puáng ùi buâng-guók cô̤i-nè̤ng. Cô̤-huá ô bèng-iū gì bŏng-cô, ĭ tuák-liê ngùi-hiēng, cāu kó̤ Blefuscu. Hŭ-uái ĭ tō̤ diŏh siŏh dèu sùng-giāng, cêu bà-sùng duōng kó̤ lāu.
Lilliput gâe̤ng Blefuscu cĭ-găng gì siù-hâung sê hūng-chié Ĭng-guók gâe̤ng Ái-ī-làng lâng guók cĭ-găng gì siù-hâung, nâ cī lâng guók gău-ciéng gì nguòng-ĭng sê hūng-chié Tiĕng-ciō-gáu gâe̤ng Sĭng-gáu cĭ-găng gì siù-hâung. Găk Swift mĕk-ciŭ diē-sié, cī piĕ nguòng-ĭng dŭ sê cĭng nâung cĭng nâung gì dâi-gié.
Dâ̤ 2 Buô-hông: Brobdingnag Lṳ̄-hèng-gé
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]
1702 n. 6 ng. 20 h. - 1706 n. 6 ng. 3 h.
Gulliver gì sùng găk hāi siông bô ngê̤ṳ diŏh hŭng-bó̤-ṳ̄ liê-kŭi hòng-dô̤. Ĭng-ôi kuók ciāng-cūi, Ĭ nâ diông kó̤ ngiâng lā̤ tō̤ cūi siăh. Siŏh ciéh háng-mā gèng 24 mī gì nùng-mìng (Lilliput-nè̤ng gì bī-liê chă-bók-dŏ̤ sê 1:12; Brobdingnag-nè̤ng sê 12:1) huák-hiêng Gulliver, gâe̤ng ĭ dái diōng chió, iù ciā nùng-mìng gì muói lì ciéu-gó ĭ. Ciā nùng-mìng giéng-gáe̤k ĭ iā ô-mê, cêu dò̤ ĭ chók kó̤ diēng-lāng téng cièng. Ciā siĕu-sék duòng gáu Brobdingnag nṳ̄-uòng huāi-nē̤, dăng nṳ̄-uòng iâ lì káng. Gulliver dáik diŏh nṳ̄-uòng gì tṳ̄ng-ái, cêu ké̤ṳk nṳ̄-uòng dái diōng gṳ̆ng-dâing huáng lā̤. Gĭ-găng ô huák-sĕng gĭng-hiēng gì dâi, pī-ṳ̀-gōng, gâe̤ng duâi uòng-pŭng sŏng-páh hĕ̤k-chiā sê ké̤ṳk gàu-giāng niĕh gáu chuó-dīng gà̤-dēng, dēng-dēng. Găk gṳ̆ng-dìng diē-sié, Gulliver gâe̤ng guók-uòng gōng Ĕu-ciŭ gì céng-dê sì-sê̤ṳ, bók-guó guók-uòng nék-giāng héng-ché̤ṳ dŭ mò̤. Ô siŏh huòi, ĭ kó̤ hāi-gièng, buáng-diô-dŏng ké̤ṳk siŏh tàu duâi cēu niăh kī-lì liŭ gáu hāi lā̤, ké̤ṳk siŏh piĕ cūi-chiū géu kī, dái diōng Ĭng-guók.
Dâ̤ 3 Buô-hông: Laputa, Balnibarbi, Glubbdubdrib, Luggnagg gâe̤ng Nĭk-buōng Lṳ̄-hèng-gé
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]1706 n. 8 ng. 5 h. - 1710 n. 4 ng. 16 h.
Gulliver ké̤ṳk gĕ̤h diŏh Éng-dô hô-gê̤ṳng siŏh bĭk gŭ-dō̤ gà̤-dēng, bô ké̤ṳk siŏh bĭk â̤ buŏi gì dō̤-sê̤ṳ Laputa géu kī. Lá-pū-tă uòng-guók gì báh-sáng dŭ găk lā̤ ngiēng-géu ĭng-ngŏk gâe̤ng só-hŏk, bók-guó, ĭ-gáuk-nè̤ng uòng-ciòng mâ̤ báik ciŏng cī piĕ dĭ-sék éng-ê̤ṳng diŏh bàng-só-siòng sĕng-uăk diē-sié. Cī hâiu, Gulliver ké̤ṳk dái gáu Balnibarbi, găk hŭ-uái dīng siŏh ciáh Hò̤-làng siŏng-ìng dái ĭ kó̤ Nĭk-buōng, gái iù huāi-nē̤ kó̤ Ĭng-guók. Găk Balnibarbi, Gulliver káng-giéng cŭ-uái ìng-mìng dŭi-giù kuŏ-hŏk gê-sŭk, gâe̤ng chăng-màng siŏh-iông, uòng-ciòng mò̤ kō̤-lê̤ṳ sĭk-cié hâiu-guō, ké̤ṳk guók-gă dái lì căi-nâng. Ĭ lì gáu siŏh ciáh ĭng-ngŏk-gă dêu gì dê-huŏng, gâe̤ng diē-sié gì lĭk-sṳ̄ ìng-ŭk gì gūi-hùng gōng-lâung lĭk-sṳ̄. Ĭ gó dáe̤k diŏh Struldbrug, siŏh cṳ̄ng īng-uōng mâ̤ sī gì nè̤ng, chŭi-iòng mâ̤ sī, dáng-sê iā lâu iā lâu. Muōi-hâiu, Gulliver diōng kó̤ Ĭng-guók gì chió lā̤.
Găk cī buô-hông cṳ̆ diē-sié, cáuk-ciā Swift buóh ó̤i biēu-dăk ĭ dó̤i ìng-lôi kuŏ-hŏk gê-sŭk gì pĭ-guăng tái-dô. Swift mâ̤ siŏng-séng hiêng-dâi nè̤ng bī gū-cā nè̤ng gá háing-hók; ĭ nêng-ùi, kuŏ-hŏk mò̤-nièng-ngài ké̤ṳk ìng-lôi dái lì guŏng-mìng gì sĕng-uăk.
Dâ̤ 4 Buô-hông: Houyhnhnm Hiŏng-chŏng Lṳ̄-hèng-gé
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]1710 n. 9 ng. 7 h. - 1715 n. 12 ng. 5 h.
Chŭi-iòng giók-é īng-uōng kók chuó lā̤, Gulliver bô siŏh huòi chók hāi. Cī siŏh huòi ĭ lì gáu siŏh ciéh dê-huŏng, ngê̤ṳ diŏh siŏh cṳ̄ng săng cêng-gó̤ giăng-nè̤ng gì sĕng-ŭk. Mò̤ niŏh-òng, Gulliver bô ngê̤ṳ diŏh siŏh tàu mā, liēu-gāi gáu, cī lôi mā hô̤ lō̤ Houyhnhnm, é-sé̤ṳ sê "cê̤ṳ-iòng gì uòng-mī"; Houyhnhnm sê cŭ-uái gì tūng-dê-ciā, cĭ-sèng káng giéng gì cêng-gó̤ giăng-nè̤ng gì sĕng-ŭk sê "Yahoo", sê dék dă̤-ngék gì ìng-lôi. Iù-sê, Gulliver siàng có̤ Houyhnhnm gă-cŭk gì siŏh ciéh sìng-uòng, ĭ siêng-muô Houyhnhnm gì sĕng-uăk huŏng-sék, giéng-gáe̤k ìng-lôi nâ sê nguôi-biēu gā-ciŏng lī-séng gì Iā-hū, sê ngài-áuk gì cṳ̄ng-lôi. Dáng-sê, ĭng-ôi Gulliver gâe̤ng Iā-hū săng siŏh-iông, Houyhnhnm nêng-ùi cuòi â̤ dó̤i ĭ-gáuk-nè̤ng gì ùng-mìng dái lì ngùi-hâi, cêu gâe̤ng ĭ dṳ̆k chók kó̤. Cĭ hâiu Gulliver ké̤ṳk siŏh dèu Buò-dò̤-ngà gì sùng géu kī dái diōng Ĭng-guók. Diōng gáu Iā-hū dṳ̆ng-găng gâe̤ng ĭ-gáuk-nè̤ng sĕng-uăk găk siŏh-dŏi, cuòi niông Gulliver sĭk-câi cái mâ̤ kī. Gó-chṳ̄ ĭ nĭk-nĭk mĭng chuó diē, hùng-nè̤ng dŭ sṳ̀ ng giéng, sèu-sèu kó̤ ĭ mā-sò̤ diē-sié gâe̤ng mā páng-gōng.
Nguôi-buô lièng-giék
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]- Gulliver Lṳ̄-hèng-gé (Pū-tŭng-uâ) 互聯網檔案館其存檔，存檔日期2008-05-12.
