2022 nièng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ chĭng-liŏk Ukraine

2022 nièng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ chĭng-liŏk Ukraine
	Ngò̤-lò̤-sṳ̆–Ukraine Ciéng-cĕng gì siŏh buô-hông
	; Ciéng-cĕng cìng-huóng; Ukraine kóng-cié; Ngò̤-lò̤-sṳ̆ ciéng-liāng
Sì-găng	2022 nièng 2 nguŏk 24 hô̤–
Dê-diēng	Ukraine
Cáung-huóng	Lā̤ páh
Gău-ciéng-huŏng
Ngò̤-lò̤-sṳ̆ Ciĕ-tì:; Belarus	Ukraine
Cī-hŭi-guăng gâe̤ng liāng-dô̤-ciā
Vladimir Putin;	Volodymyr Zelenskyy;
Bĭng-lĭk
Ngò̤-lò̤-sṳ̆: ~175,000–190,000; DPR: 20,000; LPR: 14,000;	Ukraine: 196,600 (armed forces); 102,000 (paramilitary); ;

2022 nièng 2 nguŏk 24 hô̤, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ ciòng-miêng chĭng-liŏk Ukraine. Ciā dâi-gié sê téng 2014 nièng kăi-sṳ̄ gì Ngò̤-lò̤-sṳ̆–Ukraine Ciéng-cĕng gì dâe̤ng-duâi sĭng-ngék. Cī huòi ciéng-cĕng iâ sê Nê Ciéng giék-sók ī-hâiu Ĕu-ciŭ có̤i duâi gì ciéng-cĕng, dŭ-liāng sī-siŏng gūi sĕk uâng nè̤ng, īng-kī Nê Ciéng giék-sók ī-hâiu Ĕu-ciŭ có̤i duâi gì nâng-mìng ngùi-gĭ, ciéng-cĕng kăi-sṳ̄ 6 lā̤-buái dâi-dŏng dŭ-liāng 430 uâng cāu chók Ukraine, gó ô 710 uâng gì Ukraine nè̤ng mò̤ chió diêu--kó̤.

2013 nièng, Ukraine huák-sĕng Ĕu-ciŭ Guōng-diòng Gáik-mêng (Euromaidan). Ukraine nè̤ng iĕu-giù gâe̤ng Ĕu-ciŭ Lièng-mèng hăk-cáuk, bêng-chiā ng-kīng gă-diē Ngò̤-lò̤-sṳ̆ nè̤ng liāng-dô̤ gì Ĕu-Ā Gĭng-cá̤ Gâe̤ng-dùng-tā̤. Gáu â siŏh nièng, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ ciéng-liāng Ukraine gì liāng-tū Crimea, ciŏng ciā dê siăh diē, bêng-chiā ciĕ-tì Ukraine dĕ̤ng-buô Donbas dê-kṳ̆ gì lâng ciáh hŭng-liĕk guók-gă Donetsk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Lugansk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók, īng-kī Donbas Ciéng-cĕng.

2021 nièng, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ puái 19 uâng buô-dôi gáu Ukraine biĕng-gái hó-gê̤ṳng, īng-kī Ngò̤-lò̤-sṳ̆–Ukraine Ngùi-gĭ. Iā sâ̤ guók-gă buóh siōng có̤-huò dŭ mò̤-niĕ-ài sìng-gŭng. Chŭi-iòng gōng cĭng sâ̤ guók-gă gīng-gó̤ gōng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ mā-siông â̤ páh Ukraine, dáng-sê Ngò̤-lò̤-sṳ̆ tié-lāu ng-sìng-nêng.

2022 nièng 2 nguŏk 10 hô̤ gáu 2 nguŏk 20 hô̤, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ gâe̤ng Belarus gṳ̄-hèng gŭng-sê̤ṳ iēng-sĭk. 2 nguŏk 21 hô̤, cêu găk ciòng-miêng ciéng-cĕng huák-sĕng sèng gūi gĕ̤ng, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ cūng-tūng Vladimir Putin huák-biēu diêng-sê gōng-uâ, ĭ gōng Ukraine nguòng-lài táu-dā̤ dŭ ng-sê siŏh ciáh guók-gă, sê Sŭ-lièng liāng-dô̤-ìng Vladimir Lenin cháung-cô̤ gì, ĭ gó piĕng lāu Ukraine dó̤i Donbas gì Ngò̤-lò̤-sṳ̆-nè̤ng cṳ̄ng-cŭk miĕk-ciŏk gì gā siĕu-sék. Diŏh cī huòi gōng-uâ diē-sié, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ ciáng-sék sìng-nêng Donetsk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Lugansk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók, īng-kī Ukraine gì káung-ngiê gâe̤ng guók-cié siâ-huôi gì bók-muāng.

2 nguŏk 24 hô̤, Vladimir Putin huák-biēu iēng-gōng, sŏng-buó ī "kó̤ gŭng-sê̤ṳ-huá", "kó̤ Nazi huá" gì miàng-ngiê páh Ukraine, ciŏng ciā ciéng-cĕng hô̤ có̤ "Dĕk-biék Gŭng-sê̤ṳ Hèng-dông". Ngò̤-lò̤-sṳ̆ téng Belarus, Donbas, Crimea 3 ciáh huŏng-hióng ciòng-miêng chĭng-liŏk Ukraine. 3 nguŏk 2 hô̤, Lièng-hăk-guók gīng-gék kŭi-huôi, 141 ciáh guók-gă dàu-piéu tŭng-guó Lièng-hăk-guók Dâi-huôi ES-11/1 Giók-ngiê, kiēng-cáik Ngò̤-lò̤-sṳ̆ gì chĭng-liŏk, iĕu-giù Ngò̤-lò̤-sṳ̆ bô-dôi liê-kŭi Ukraine, bêng-chiā chṳ̄-siĕu ĭ cĭ-sèng dó̤i Donetsk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Lugansk Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gì sìng-nêng.

Kī-tàu Ngò̤-lò̤-sṳ̆ téng Belarus puái bĭng kó̤ páh Ukraine gì siū-dŭ Kyiv, buóh siōng cĭng ká̤ gāi-giók céng-cĕng, dáng-sê sék-bâi. 3 nguŏk dā̤ kăi-sṳ̄, Ngò̤-lò̤-sṳ̆ gāi-biéng páh-huák, ciŏng buô-dôi téng Kyiv hó-gê̤ṳng tiék-tó̤i, ciŏng ciō-iéu puái gáu Donbas. Ngò̤-lò̤-sṳ̆ tó̤i--kó̤ ī-hâiu, ĭ găk Kyiv hó-gê̤ṳng tài-nè̤ng gì dâi-gié kăi-sṳ̄ ké̤ṳk nè̤ng huák-hiêng, bī-gáu chók-miàng gì cêu sê Bucha dù-sák^[5]. Ĭng-ôi huák-sĕng ciŏng-uâng dâi-gié, Ĕu-ciŭ Ūi-uòng-huôi gâe̤ng Lièng-hăk-guók Ìng-guòng Lī-sê̤u huôi dàu-piéu giók-dêng cáng-dìng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ gì sìng-uòng cṳ̆-gák^[6].

Téng 9 nguŏk kăi-sṳ̄, Ukraine buô-dôi siŭ-hók Kharkiv Ciŭ gì duâi-buô-hông dê-kṳ̆ gâe̤ng Kherson.

Siŏng-uòng[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]

Siŏng-uòng
Lôi-biék	Ìng-só	Sì-găng	Lài-nguòng
Báh-sáng	sĕng 7000-29125 nè̤ng	2022.10.11	Ukraine
Báh-sáng	sĕng 6306 nè̤ng, siŏng 9602 nè̤ng	2022.10.16	Lièng-hăk-guók
Ukraine bôi-dôi	sĕng 61207 nè̤ng, siŏng 49368 nè̤ng	2022.9.21	Ngò̤-lò̤-sṳ̆
Ukraine bôi-dôi	sĕng 9000 nè̤ng	2022.8.21	Ukraine
Ngò̤-lò̤-sṳ̆ bôi-dôi	sĕng 15000 nè̤ng, siŏng 45000 nè̤ng	2022.7.20	Ĭng-guók
Ngò̤-lò̤-sṳ̆ bôi-dôi	sĕng 68420 nè̤ng	2022.10.25	Ukraine

Guók-cié Huāng-éng[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]

Chăng-kō̤ cṳ̆-lâiu[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]

↑ Barnes, Julian E.; Crowley, Michael; Schmitt, Eric. Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans. The New York Times. 10 January 2022. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 22 January 2022). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)
↑ Bengali, Shashank. The U.S. says Russia's troop buildup could be as high as 190,000 in and near Ukraine.. The New York Times. 18 February 2022. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 18 February 2022). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)
↑ ^3.0 ^3.1 Hackett, James (piĕng). The Military Balance 2021 1st. Abingdon, Oxfordshire: International Institute for Strategic Studies. February 2021. ISBN 978-1-03-201227-8. OCLC 1292198893. OL OL32226712M.
↑ The Military Balance 2022. International Institute for Strategic Studies. February 2022. ISBN 9781000620030.
↑ 布查大屠殺震驚全球澤倫斯基親訪「全球將記得俄國犯下種族滅絕」. 台視新聞. 2022-04-05. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 2022-04-06). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)
↑ 聯合國大會投票决定暫停俄羅斯在人權理事會的成員資格. 聯合國新聞. 2022-04-07. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 2022-04-09) (中文（简体）). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)

[1] Barnes, Julian E.; Crowley, Michael; Schmitt, Eric. Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans. The New York Times. 10 January 2022. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 22 January 2022). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)

[2] Bengali, Shashank. The U.S. says Russia's troop buildup could be as high as 190,000 in and near Ukraine.. The New York Times. 18 February 2022. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 18 February 2022). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)

[The_Military_Balance2021-3] 3.0 ^3.1 Hackett, James (piĕng). The Military Balance 2021 1st. Abingdon, Oxfordshire: International Institute for Strategic Studies. February 2021. ISBN 978-1-03-201227-8. OCLC 1292198893. OL OL32226712M.

[The_Military_Balance2022-4] The Military Balance 2022. International Institute for Strategic Studies. February 2022. ISBN 9781000620030.

[5] 布查大屠殺震驚全球澤倫斯基親訪「全球將記得俄國犯下種族滅絕」. 台視新聞. 2022-04-05. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 2022-04-06). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)

[unhrc_suspend_russia-6] 聯合國大會投票决定暫停俄羅斯在人權理事會的成員資格. 聯合國新聞. 2022-04-07. (nguòng-sṳ̄ nô̤i-ṳ̀ng còng-dŏng diŏh 2022-04-09) (中文（简体）). 已經忽略未知參數|access-date= (幫助)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]