「Huá-hŏk」調整以後𣍐蜀樣其地方

← Sèng 1 hâung chă-biék Â 1 hâung chă-biék →

刪去的內容新增的內容

行內

2013 nièng 3 nguŏk 7 hô̤ (B4) 18:04 gì bēng-buōng

Huá-hŏk sĭk-ngiêng

Huá-hŏk (化學) sê siŏh cṳ̄ng ngiēng-géu iū-gĭ hĕ̤k-ciā ù-gĭ ŭk-cék biéng-huá gì kuŏ-hŏk. Ĭng-ôi huá-hŏk huāng-éng gì buōng-cék sê nguòng-cṳ̄ gì tṳ̀ng-sĭng cū-hăk, gó-chṳ̄ huá-hŏk iâ â̤-sāi gōng sê ngiēng-géu nguòng-cṳ̄ ciōng-iông tṳ̀ng-sĭng cū-hăk siàng sĭng hŭng-cṳ̄, ī-gĭk diêng-cṳ̄ ciōng-iông ông-dông gì kuŏ-hŏk.

Huá-hŏk hiêng-chiông

Huá-hŏk hiêng-chiông sê bī ŭk-cék chăng-gă huá-hŏk huāng-éng hâiu huák-sĕng gì séng-cék biéng-huá, ké̤ṳk ŭk-cék gâe̤ng nèng-liông dŭ ô guăng-hiê. Huōi cêu sê dék bàng-siòng gì huá-hŏk hiêng-chiông cĭ-ék: sê ŭk-cék gâe̤ng kĕ̤ng-ké diē-lié gì iōng huák-sĕng giòng-liĕk huāng-éng sāng-sĕng sĭng ŭk-cék gì guó-tiàng, tiék săng cĭng iâ sê tiék gâe̤ng iōng-ké mâing-mâing huāng-éng gì liê, cī lâng cṳ̄ng biéng-huá dŭ â̤ hô̤ lō̤ iōng-huá (oxidation); lêng-nguôi siŏh cṳ̄ng sĕng-uăk dṳ̆ng sèu-sèu pâung diŏh gì huá-hŏk hiêng-chiông sê sŏng gâe̤ng giēng gì dṳ̆ng-huò (neutralization). Huá-hŏk huāng-éng iâ sèu-sèu puâng lā̤ nèng-liông gì sék-huóng gâe̤ng ngék-siŭ.

Huá-hŏk gì ciĕ-puái

Ciō-iéu gì huá-hŏk ciĕ-puái ô â-dā̤ gūi cṳ̄ng: Hŭng-sék huá-hŏk, iū-gĭ huá-hŏk, lī-lâung huá-hŏk, sĕng-ŭk huá-hŏk, ù-gĭ huá-hŏk gâe̤ng ŭk-lī huá-hŏk.

Gĭ-buōng kái-niêng gái-siêu

Nguòng-cṳ̄

Nguòng-cṳ̄ (atom) iù nguòng-cṳ̄-hŏk (bău-guák cék-cṳ̄ gâe̤ng dṳ̆ng-cṳ̄) gâe̤ng diêng-cṳ̄ cū-siàng. Diêng-cṳ̄ (dái hô-diêng) gì só-liông gâe̤ng nguòng-cṳ̄-hŏk sū dái gì diêng-liông (céng-diêng) siŏng dṳ̆ng-huò.

Nguòng-só

Nguòng-só (element) sê siŏh cṳ̄ng nguòng-só cêu sê dái ô dè̤ng-iông sâ̤ gì cék-cṳ̄ gì siŏh lôi nguòng-cṳ̄ gì tūng-chĭng. Pī-ṳ̀-gòng, ô 6 bĭk cék-cṳ̄ gì nguòng-só cêu sê táng, ô 92 bĭk cék-cṳ̄ gì nguòng-só cêu sê iù.

Huá-hăk-ŭk

Huá-hăk-ŭk (compound) sê iù mâ̤ dè̤ng-iông gì nguòng-só áng ék-dêng bī-liê cū-siàng gì ô dĕk-dêng huá-hŏk séng-cék gì ŭk-cék. Pī-ṳ̀-gōng, cūi cêu sê kĭng gâe̤ng iōng áng 1 bī 2 bī-liê cū-hăk siàng gì ŭk-cék.

Hŭng-cṳ̄

Hŭng-cṳ̄ (molecule) sê bō̤-tì ŭk-cék huá-hŏk séng-sék gì dék ciēu gì ŭk-cék, iù nâng bĭk hĕ̤k ī-siông gì nguòng-cṳ̄ cū-siàng.

Liê-cṳ̄

Liê-cṳ̄ (ion) sê dái diêng gì nguòng-cṳ̄ hĕ̤k-ciā hŭng-cṳ̄. Pī-ṳ̀-gōng, sièng (huá-hŏk-sék: NaCl) sê iù dái céng-diêng gì Na⁺ gâe̤ng dái hô-diêng gì Cl^- cū-siàng gì.

Miàng-chĭng gì lài-lĭk

Háng-ngṳ̄ "化學" cê-méng é-sé̤ṳ cêu sê "ŭk-cék biéng-huá gì kuŏ-hŏk"; Ĭng-ngṳ̄ "chemistry" sê téng Ă-lá-báik-ngṳ̄ gì "al-kimia" lì gì, é-sé̤ṳ sê "biéng-huá gì ngiê-sŭk".

模板:Link FA 模板:Link FA 模板:Link FA

@@ Dâ̤ 34 hòng: / Dâ̤ 34 hòng: @@
 {{Link FA|lmo}}
 {{Link FA|zh-yue}}
-[[af:Chemie]]
-[[als:Chemie]]
-[[am:የጥንተ ንጥር ጥናት]]
-[[an:Quimica]]
-[[ar:كيمياء]]
-[[arc:ܟܝܡܝܐ]]
-[[arz:كيميا]]
-[[as:ৰসায়ন বিজ্ঞান]]
-[[ast:Química]]
-[[az:Kimya]]
-[[ba:Химия]]
-[[bar:Chemie]]
-[[bat-smg:Kemėjė]]
-[[be:Хімія]]
-[[be-x-old:Хімія]]
-[[bg:Химия]]
-[[bjn:Kimia]]
-[[bn:রসায়ন]]
-[[bo:རྫས་འགྱུར་རིག་པ།]]
-[[br:Kimiezh]]
-[[bs:Hemija]]
-[[ca:Química]]
-[[ce:Хьимийа]]
-[[ceb:Kimika]]
-[[ckb:کیمیا]]
-[[co:Chimica]]
-[[cs:Chemie]]
-[[csb:Chemijô]]
-[[cv:Хими]]
-[[cy:Cemeg]]
-[[da:Kemi]]
-[[de:Chemie]]
-[[diq:Kimya]]
-[[dv:ކީމިއާއީ އިލްމު]]
-[[el:Χημεία]]
-[[en:Chemistry]]
-[[eo:Kemio]]
-[[es:Química]]
-[[et:Keemia]]
-[[eu:Kimika]]
-[[ext:Química]]
-[[fa:شیمی]]
-[[fi:Kemia]]
-[[fiu-vro:Keemiä]]
-[[fo:Evnafrøði]]
-[[fr:Chimie]]
-[[frp:Ch·imie]]
-[[frr:Kemii]]
-[[fur:Chimiche]]
-[[fy:Skiekunde]]
-[[ga:Ceimic]]
-[[gan:化學]]
-[[gd:Ceimigeachd]]
-[[gl:Química]]
-[[gn:Kimikuaa]]
-[[gu:રસાયણ શાસ્ત્ર]]
-[[gv:Kemmig]]
-[[ha:Kimiya]]
-[[hak:Fa-ho̍k]]
-[[haw:Kemika]]
-[[he:כימיה]]
-[[hi:रसायन शास्त्र]]
-[[hif:Rasayan vigyan]]
-[[hr:Kemija]]
-[[ht:Chimi]]
-[[hu:Kémia]]
-[[hy:Քիմիա]]
-[[ia:Chimia]]
-[[id:Kimia]]
-[[ie:Chimie]]
-[[ilo:Kímika]]
-[[io:Kemio]]
-[[is:Efnafræði]]
-[[it:Chimica]]
-[[ja:化学]]
-[[jbo:xumske]]
-[[jv:Kimia]]
-[[ka:ქიმია]]
-[[ki:Kemu]]
-[[kk:Химия]]
-[[km:គីមីវិទ្យា]]
-[[kn:ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ]]
-[[ko:화학]]
-[[ku:Kîmya]]
-[[kw:Kymystry]]
-[[ky:Химия]]
-[[la:Chemia]]
-[[lad:Kemika]]
-[[lb:Chimie]]
-[[lez:Химия]]
-[[li:Chemie]]
-[[lmo:Chímica]]
-[[ln:Kémi]]
-[[lo:ເຄມີສາດ]]
-[[lt:Chemija]]
-[[lv:Ķīmija]]
-[[map-bms:Kimia]]
-[[mdf:Кимиесь]]
-[[mg:Simia]]
-[[mi:Mātauranga matū]]
-[[mk:Хемија]]
-[[ml:രസതന്ത്രം]]
-[[mn:Хими]]
-[[mr:रसायनशास्त्र]]
-[[ms:Kimia]]
-[[mt:Kimika]]
-[[mwl:Química]]
-[[my:ဓာတုဗေဒ]]
-[[nds:Chemie]]
-[[nds-nl:Scheikunde]]
-[[ne:रसायनशास्त्र]]
-[[new:रसायनशास्त्र]]
-[[nl:Scheikunde]]
-[[nn:Kjemi]]
-[[no:Kjemi]]
-[[nov:Kemie]]
-[[nrm:Chimie]]
-[[nso:Khemise]]
-[[oc:Quimia]]
-[[or:ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ]]
-[[os:Хими]]
-[[pa:ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]]
-[[pcd:Kémie]]
-[[pih:Kemistrii]]
-[[pl:Chemia]]
-[[pnb:کیمسٹری]]
-[[ps:کيميا]]
-[[pt:Química]]
-[[qu:Chaqllisinchi]]
-[[ro:Chimie]]
-[[ru:Химия]]
-[[rue:Хемія]]
-[[sa:रसतन्त्रम्]]
-[[sah:Химия]]
-[[sc:Chìmica]]
-[[scn:Chìmica]]
-[[sco:Chemistrie]]
-[[sd:ڪيمياءي علم]]
-[[sh:Kemija]]
-[[si:රසායන විද්‍යාව]]
-[[simple:Chemistry]]
-[[sk:Chémia]]
-[[sl:Kemija]]
-[[sm:Kemisi]]
-[[sn:Chemishonga]]
-[[so:Kimisteri]]
-[[sq:Kimia]]
-[[sr:Хемија]]
-[[ss:Ikhemisi]]
-[[stq:Chemie]]
-[[su:Kimia]]
-[[sv:Kemi]]
-[[sw:Kemia]]
-[[szl:Chymijo]]
-[[ta:வேதியியல்]]
-[[te:రసాయన శాస్త్రము]]
-[[tg:Кимё]]
-[[th:เคมี]]
-[[tk:Himiýa]]
-[[tl:Kimika]]
-[[tr:Kimya]]
-[[tt:Ximiä]]
-[[uk:Хімія]]
-[[ur:کیمیاء]]
-[[vec:Chìmega]]
-[[vi:Hóa học]]
-[[vo:Kiemav]]
-[[war:Kímika]]
-[[xh:IKhemistri]]
-[[yi:כעמיע]]
-[[yo:Kẹ́místrì]]
-[[zea:Scheikunde]]
-[[zh:化學]]
-[[zh-classical:化學]]
-[[zh-min-nan:Hoà-ha̍k]]
-[[zh-yue:化學]]