Nguòng-dièu
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
Dâi-nguòng 大元 ᠳᠠᠢ ᠦᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1271 nièng–1368 nièng | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Siū-dŭ | Khanbaliq (Dâi-dū) | ||||||||||||
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | Mùng-gū-ngṳ̄, Háng-ngṳ̄ | ||||||||||||
| Céng-hū | gŭng-ciō-cié | ||||||||||||
| huòng-dá̤ | |||||||||||||
• 1260–1294 | Nguòng Sié-cū | ||||||||||||
• 1321–1323 | Nguòng Ĭng-cŭng | ||||||||||||
• 1333–1370 | Nguòng Sông-dá̤ | ||||||||||||
| Lĭk-sṳ̄ | |||||||||||||
• Gióng-lĭk | 1271 nièng | ||||||||||||
• Genghis Khan tūng-ék Mùng-gū | 1206 nièng | ||||||||||||
• Gāi guók-hô̤ Dâi-nguòng | 1271 nièng | ||||||||||||
• miĕk Nàng-sóng | 1279 nièng | ||||||||||||
| 1368 nièng | |||||||||||||
• Gāi-tā̤ | 1368 nièng | ||||||||||||
| Miêng-cék | |||||||||||||
| 1310 | 14,000,000 km2 (5,400,000 sq mi) | ||||||||||||
| Ìng-kēu | |||||||||||||
• 1290 | 77,000,000 | ||||||||||||
• 1293 | 79,816,000 | ||||||||||||
• 1330 | 83,873,000 | ||||||||||||
• 1350 | 87,147,000 | ||||||||||||
| Huó-bê | huŏng-kūng-cièng, chău-piéu | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Dāng sṳ̆k |
 Dṳ̆ng-guók Mùng-gū Báe̤k Dièu-siēng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ | ||||||||||||
Nguòng-dièu (元朝) iâ hô̤ lā̤ Dâi-nguòng (大元), Hù-nguòng (胡元), sê Dṳ̆ng-guók lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng gì siŏh ciáh hŭng-gióng uòng-dièu, iâ sê Mùng-gū lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng có̤i giòng-duâi gì siŏh ciáh céng-guòng. Ĭ gì Mùng-gū-ngṳ̄ guók-hô̤ sê Dâi-mùng-gū-guók (ᠶᠡᠬᠡ
ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ
ᠤᠯᠤᠰ, Их Юань улс) hĕ̤k-ciā Dâi-nguòng Dâi-mùng-gū-guók (ᠳᠠᠢ ᠦᠨ
ᠶᠡᠬᠡ
ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ
ᠤᠯᠤᠰ, Даян Их Монгол Улс), sê siŏh ciáh iù Mùng-gū-cŭk gióng-lĭk gì guók-gă.
1206 nièng, Genghis Khan tūng-ék Mùng-gū; gáu-muōi-lāu găk 1227 nièng miĕk Să̤-hâ, 1234 nièng miĕk Gĭng-guók. 1279 nièng miĕk Nàng-sóng, uòng-ciòng ciéng-līng Dṳ̆ng-guók.
Nguòng-dièu gì sèng-âu iā sèu chĭng-liŏk biĕng-dău guók-gă. Ĭ ciŏng ciòng-guók gì nè̤ng buŏng 4 ciáh dēng-ngék: Mùng-gū-ìng, Sáik-mĕ̤k-ìng, Háng-ìng, gâe̤ng Nàng-ìng. Mùng-gū nè̤ng ô iā sâ̤ dĕk-guòng. Háng-nè̤ng ké̤ṳk ĭ páuk-hâi, mò̤-niĕ-ài duâi cô̤-huāng. Có̤i cṳ̄ng Ciŏ Nguòng-ciŏng găk 1368 nièng ciŏng Mùng-gū nè̤ng dṳ̆k kó̤ Mŏk-báe̤k, Nguòng-dièu miĕk-uòng.
| Wikimedia Commons diē-sié ô gâe̤ng Nguòng-dièu ô-găng-guó gì nô̤i-ṳ̀ng. |
| Dṳ̆ng-guók lĭk-sṳ̄ |
|---|
| Sṳ̄-sèng | Hâ | Siŏng | Ciŭ (Să̤-ciŭ, Dĕ̤ng-ciŭ, Chŭng-chiŭ, Ciéng-guók) | Cìng | Háng (Să̤-háng, Sĭng, Dĕ̤ng-háng) | Săng-guók (Cò̤-ngôi, Sṳ̆k-háng, Dĕ̤ng-ngù) | Céng (Să̤-céng, Dĕ̤ng-céng) | Ngū-hù Sĕk-lĕ̤k-guók (Sìng-háng, Sèng-diêu, Hâiu-diêu, Sèng-liòng, Sèng-iĕng, Sèng-cìng, Hâiu-iĕng, Hâiu-cìng, Să̤-cìng, Hâiu-liòng, Nàng-liòng, Să̤-liòng, Báe̤k-liòng, Nàng-iĕng, Báe̤k-iĕng, Hâ) | Nàng-báe̤k-dièu (Nàng-dièu: Làu-sóng, Nàng-cà̤, Nàng-liòng, Nàng-dìng; Báe̤k-dièu: Báe̤k-ngôi, Să̤-ngôi, Dĕ̤ng-ngôi, Báe̤k-ciŭ, Báe̤k-cà̤) | Sùi | Dòng | Ngū-dâi Sĕk-guók (Ngū-dâi: Hâiu-liòng, Hâiu-dòng, Hâiu-céng, Hâiu-háng, Hâiu-ciŭ; Sĕk-guók: Ngù-uŏk, Mìng, Gĭng-nàng, Mā-chū, Iòng-ngù, Nàng-dòng, Nàng-háng, Báe̤k-háng, Sèng-sṳ̆k, Hâiu-sṳ̆k) | Sóng (Báe̤k-sóng, Nàng-sóng) | Lièu | Gĭng | Să̤-hâ | Nguòng | Mìng (Nàng-mìng) | Chĭng | Dṳ̆ng-huà Mìng-guók | Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók |