Ĕu-ciŭ

"Ĕu-ciŭ" sê siŏh piĕng Bàng-uâ-cê ùng-ciŏng, buóh ché̤ṳ Háng-cê bēng-buōng "歐洲", dók cŭ-uái.

Ĕu-ciŭ diŏh sié-gái siông.

Ĕu-ciŭ (歐洲, Europa) sê sié-gái chék duâi ciŭ cĭ ék. Ĭ dĕ̤ng-buô sê Ā-ciŭ, să̤-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Báe̤k-bĭng-iòng. Ural Săng (Ĭng-ngṳ̄: Ural Mountains) gâe̤ng Lī Hāi (Ĭng-ngṳ̄: Caspian Sea) sê Ĕu-ciŭ gâe̤ng Ā-ciŭ gì buŏng-gái. Ĕu-ciŭ miêng-cék nâ bī Dâi-iòng-ciŭ duâi siŏh-nék-giāng. Dáng-sê áng ìng-kēu lì sáung, ĭ sê sié-gái dê 2 duâi gì ciŭ.

"Ĕu-ciŭ" ciā miàng sê téng Hĭ-lé-nà̤ sìng-uâ diē-sié 1 ciáh cṳ̆-niòng-nè̤ng gì miàng "Ĕu-lò̤-bă" (歐羅巴, Hĭ-lé-nà̤-ngṳ̄: Ευρώπη) lì gì.

Lĭk-sṳ̄

Gū Hĭ-lé-nà̤ sê Ĕu-ciŭ ùng-mìng gì ièu-lài. Gū Hĭ-lé-nà̤ gâe̤ng Gū Lò̤-mā sì-dô̤i sê gū-cā Ĕu-ciŭ ùng-huá có̤i huák-dăk gì sì-dô̤i. Gū Lò̤-mā Dá̤-guók miĕk-uòng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ giàng diē Ŭ-áng Sì-dô̤i.

15 sié-gī Ùng-ngiê Hók-hĭng cĭ hâiu. Să̤-buô gì huák-dăk guók-gă kăi-sṳ̄ hióng hāi-nguôi sìng-tō̤ sĭk-mìng-dê. Cī kuŏ lĭk-sṳ̄ iâ hô̤ lō̤ "Dê-lī Dâi-huák-hiêng". Ĕu-ciŭ ùng-mìng ké̤ṳk sĭk-mìng-ciā dái gáu Mī-ciŭ dēng gì-tă dê-kṳ̆.

Dê-lī Dâi-huák-hiêng cĭ hâiu, Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄ giàng diē mìng-ciō. Hiā sèng-hâiu huák-sĕng guó bī-gáu chók-miàng gì ông-dông chiông Huák-guók Dâi-gáik-mêng dēng-dēng.

18 sié-gī, Gĕ̤ng-ngiĕk Gáik-mêng găk Ĭng-guók kăi-sṳ̄, iù-sê ìng-lôi siâ-huôi gì sĕng-săng huŏng-sék huák-sĕng cêng duâi gì biéng-huá.

20 sié-gī, ìng-lôi lĭk-sṳ̄ siông có̤i duâi gì sié-gái dâi-ciéng dŭ sê iù Ĕu-ciŭ kăi-sṳ̄. Nê Ciéng giék-sók hâiu, Siâ-huôi-ciō-ngiê gì Sŭ-lièng gâe̤ng gì-tă Cṳ̆-buōng-ciō-ngiê gì Să̤-huŏng guók-gă bô kăi-sṳ̄ Lēng Ciéng. 1991 nièng Sŭ-lièng gāi-tā̤, Lēng Ciéng giék-sók.

Buóh liēu-gāi Ĕu-ciŭ ùng-huá, cêu găi-dŏng liēu-gāi ĭ gì 2 ciáh nguòng-tàu: Gū Hĭ-lé-nà̤ gâe̤ng Gĭ-dók-gáu.

Ciō-iéu guók-gă

Ĕu-ciŭ gì hèng-céng dê-dù. Dù-liê: Bá̤ek Ĕu; Să̤ Ĕu; Dṳ̆ng Ĕu; Dĕ̤ng Ĕu; Nàng Ĕu; Ā-ciŭ.

• Albania
• Andorra
• Armenia -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Ó̤-dê-lé
• Azerbaijan -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Abkhazia -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
• Belarus
• Bī-lé-sì
• Bosnia gâe̤ng Herzegovina
• Bulgaria
• Croatia
• Gṳ̆-bī-lô -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Báe̤k Gṳ̆-bī-lô -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
• Ciĕk-káik
• Dăng-măh
• Estonia
• Hŭng-làng
• Huák-guók
• Gruzia -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Dáik-guók
• Hĭ-lé-nà̤
• Hṳ̆ng-ngà-lé
• Bĭng-dō̤
• Ái-ī-làng
• É-dâi-lé
• Kazakhstan -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Kosovo -- buô-hông sìng-nêng
• Latvia
• Liechtenstein
• Lithuania
• Luxembourg
• Báe̤k Mā-gì-dóng
• Mī-lé-dâi
• Moldova
• Monaco
• Montenegro
• Hò̤-làng
• Nò̤-ŭi
• Pŏ̤-làng
• Buò-dò̤-ngà
• Romania
• Ngò̤-lò̤-sṳ̆ -- buô-hông găk Ā-ciŭ
• San Marino
• Serbia
• Slovakia
• Slovenia
• Să̤-băng-ngà
• Nàng Ossetia -- buô-hông găk Ā-ciŭ, buô-hông sìng-nêng
• Sôi-diēng
• Sôi-sê̤ṳ
• Tū-ī-gì-- buô-hông găk Ā-ciŭ
• Ukraine
• Ĭng-guók
• Vaticano

Dê-kṳ̆

• Åland Gùng-dō̤ -- sṳ̆k Hŭng-làng
• Gibraltar -- sṳ̆k Ĭng-guók
• Guernsey -- sṳ̆k Ĭng-guók
• Svalbard gâe̤ng Jan Mayen -- sṳ̆k Nò̤-ŭi
• Jersey -- sṳ̆k Ĭng-guók
• Man Dō̤ -- sṳ̆k Ĭng-guók
• Faroe Gùng-dō̤ -- sṳ̆k Dăng-măh

Gì-tă

• Ĕu-ciŭ Lièng-mèng
• Mī-lé-dâi Kiè-sê̤ṳ-tuàng