Dâi-hàng Mìng-guók
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
Dâi-hàng Mìng-guók 대한민국
| |
|---|---|
 guók-gì
 guók-hŭi
| |
|
Gáik-ngiòng: 홍익인간 "Niông ciòng ìng-lôi sêu iáh" | |
|
Guók-gŏ̤: 애국가 "Ái-guók-gŏ̤" | |
 | |
| Siū-dŭ gâe̤ng có̤i duâi siàng-chê | Seoul |
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | Hàng-guók-ngṳ̄ |
| Céng-hū | dăng-ék-cié, cūng-tūng-cié, gê̤ṳng-huò-guók |
• cūng-tūng | Moon Jae-in |
• cūng-lī | Kim Boo-kyum |
• guók-huôi ngiê-diōng | Park Byeong-seug |
• Dâi-huák-iêng-diōng | Kim Myeong-soo |
• Hiēng-huák còi-puáng-sū-diōng | Yoo Nam-seok |
| Lĭk-huák gĭ-gáiu | Guók-huôi |
| Miêng-cék | |
• Dŭ-liāng | 100,363 km2 (38,750 sq mi) (dâ̤ 107 miàng) |
• cūi-mĭk (%) | 0.3 |
| Ìng-kēu | |
• 2019 nièng gū-gié |
 51,709,098 (dâ̤ 27 miàng) |
• Mĭk-dô̤ | 507/km2 (1,313.1/sq mi) (dâ̤ 13 miàng) |
| GDP (PPP) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
 $2.436 uâng-é (dâ̤ 14 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$47,027 (dâ̤ 28 miàng) |
| GDP (mìng-ngiê) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
$1.806 uâng-é (dâ̤ 10 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$34,866 (dâ̤ 28 miàng) |
| Gini (2018 nièng) |
 34.5dṳ̆ng |
| HDI (2019 nièng) |
0.916 cĭng gŏ̤ · dâ̤ 23 miàng |
| Huó-bê | Hàng-guók won (₩) (KRW) |
| Sì-kṳ̆ | UTC+9 (KST) |
| Sì-găng gáik-sék |
yyyy년 m월 d일 yyyy. m. d. (CE) |
| Gă-ê̤ṳng diêng-nguòng | 220 V–60 Hz |
| Kŭi-chiă huŏng-hióng | iêu |
| Diêng-uâ kṳ̆-hô̤ | +82 |
| ISO 3166 dâi-hô̤ | KR |
| Uōng-mĭk sáuk-siā |
.kr .한국 |
Hàng-guók (韓國, Hàng-guók-ngṳ̄: 한국, Hanguk) ciòng miàng hāu lā̤ „Dâi-hàng Mìng-guók“ (大韓民國, Hàng-guók-ngṳ̄: 대한민국, Daehan Minguk), sê Ā-ciŭ dĕ̤ng-buô Hàng Buáng-dō̤ (iâ hāu lă̤ Dièu-siēng Buáng-dō̤) gà̤-dēng gì siŏh bĭk guók-gă. Hàng-guók ciòng guók nè̤ng-só ô 4,500 uâng, gī-hù dŭ sê Hàng nè̤ng (Dièu-siēng nè̤ng). Hàng-guók găh ’60 nièng-dâi sìng-gŭng sĭk-hèng gì „nguôi-hióng ciō-dô̤ hìng“ gĭng-cá̤ huŏng-cĭng hâiu, téng lŏ̤h-hâiu gì nùng-ngiĕk guók-gă biéng có̤ Ā-ciŭ gĭng-cá̤ huák-dăk gì gĕ̤ng-ngiĕk guók-gă. Hàng-guók sê Ā-ciŭ Hĭ-lĭ-pĭng ī-hâiu dâ̤ nê duâi Gĭ-dók-gáu guók-gă. Hàng-guók hiêng-dâi ùng-huá găh Ā-ciŭ dĕk-biék găh Dṳ̆ng-guók ô siŏng-dŏng duâi gì īng-hiōng.
Guók-miàng
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Iòng-dŏng-diè Hók-ciŭ-uâ dŭ sê hāu Hàng-guók có̤ „Nàng Dièu-siēng“ (南朝鮮), téng Dṳ̆ng-guók gâe̤ng Hàng-guók siŭ-gău ī-hâiu, Hàng-guók cī bĭk mìng-chĭng (名稱) ciáh kăi-sṳ̄ sāi.
Lĭk-sṳ̄
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Hàng-guók gì lik-sṳ̄ chiāng káng Hàng-guók lĭk-sṳ̄ cī piĕng ùng-ciŏng.
Dê-lī gâe̤ng Ké-hâiu
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Hàng-guók găh Ā-ciŭ dĕ̤ng-buô Hàng Buáng-dō̤ nàng-buô, ké-hâiu sê gié-hŭng ké-hâiu.
Dê-lī
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Hàng-guók găh Hàng Buáng-dō̤ nàng-buô, miêng-cék 9 uâng 9 ciĕng bìng-huŏng gŭng-lī, iéng 45% gì Hàng Buâng-dō̤.
Hàng-guók báe̤k biĕng gâe̤ng sê Báik-hàng, sĕ̤ng-huŏng gák lā̤ 38-dô siáng. Dĕ̤ng-biĕng sê Nĭk-buōng Hāi (Hàng-guók hāu lă̤ Dĕ̤ng-hāi), Nàng-biĕng gák lā̤ Dâi-hàng Hāi-gău gâe̤ng Nĭk-buōng dó̤i sióng, Să̤ bieng sê Uòng-hāi (Hàng-guók hāu lā̤ Să̤-hāi). Cá̤-ciŭ dō̤ sê ciòng guók dék duâi gì dō̤. Téng siū-dŭ làu guó gì Háng-gĕ̤ng sê dék duâi gì gĕ̤ng.
Ké-hâiu
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]Hàng-guók ké-hâiu bī-gáu sék-hăk ìng-lôi, sé-gié ké-hâiu buŏng cĭng chĭng-chū. Iòng-dŏng-diè Hâ-tiĕng gá iĕk bêng-chiā sèu dâung huô, Dĕ̤ng-tiĕng chéng, kŭng-ké cĭng găng-só̤, chŭng chiŭ lâng gié ké-hâiu ĭng-dáe̤ng.
Hàng-guók gì ŭng-dô chă-biék gá duâi. Tiĕng-chéng sèng-hâiu dék giâ ŭng-dô â̤ dăk gáu -15 dô, tiĕng iĕk sèng-hâiu dék gèng ŭng-dô â̤ dăk-gáu 35 dô. Dṳ̀ kŭi săng-kṳ̆, Hàng-guók gì bìng-gĭng ŭng-dô găh 10 gáu 16 dô cĭ-găng. Hâ-gié dék iĕk gì 8 nguŏk bìng-gĭng ŭng-dô sê 23~27 dô, Dĕ̤ng-gié dék chéng gì 1 nguŏk bìng-gĭng ŭng-dô sê -6~7dô, chiŭ-gié 10 nguŏk gì bìng-gĭng ŭng-dô sê 11~19 dô, chŭng-gié 5 nguŏk gì bìng-gĭng ŭng-dô sê 16~19 dô.
Gōng nièng 50%~60% gì gáung-cūi-liông dŭ cĭk-dṳ̆ng găh tiĕng iĕk sèng-hâiu. Dĕ̤ng-gié téng 11 nguŏk â-uāng gáu 3 nguŏk siông-uāng cī siŏh dâung sì-găng dŭ mò̤ dâung-ṳ̄, tiĕng dŭ sê sàng gi.
Hèng-céng Kṳ̆-mĭk
[Siŭ-gāi | Gāi nguòng-mā]
Hàng-guók buŏng có̤ 1 bĭk dĕk-biék-chê, 6 bĭk guōng-mĭk-chê, 1 bĭk dĕk-biék-cê̤ṳ-dé-dô̤, 8 bĭk dô̤ (To). Dĕk-biék-cê̤ṳ-dê-dô̤ sê 2006 nièng găh Dô̤ gì gĭ-chū gà̤-dēng siék-lĭk gì.
Dĕk-biék-chê (Teukbyeolshi)
- 1. Seoul (서울)
Guōng-mĭk-chê (Gwangyeoksi)
Dô̤ (To)
- 8. Gyeonggi Dô̤ (경기도)
- Dô̤-tĭng găh Suwŏn
- 9. Gangwon Dô̤ (강원도)
- Dô̤-tĭng găh Chuncheon
- 10. Chungcheong Báe̤k-dô̤ (충청북도)
- Dô̤-tĭng găh Cheongju
- 11. Chungcheong Nàng-dô̤ (충청남도)
- Dô̤-tĭng găh Daejeon
- 12. Jeolla Báe̤k-dô̤ (전라북도)
- Dô̤-tĭng găh Jeonju
- 13. Jeolla Nàng-dô̤ (전라남도)
- Dô̤-tĭng găh Gwangju
- 14. Gyeongsang Báe̤k-dô̤ (경상북도)
- Dô̤-tĭng găh Taegu
- 15. Gyeongsang Nàng-dô̤ (경상남도)
- Dô̤-tĭng găh Changwŏn
Dĕk-biék-cê̤ṳ-dê-dô̤ (特別自治道)
- 16. Jeju Dĕk-biék Cê̤ṳ-dê-dô̤ (제주특별자치도)
- Dô̤-tĭng găh Jeju