Wikipedia:Dŏng-nièng gĭng-dáng/3 nguŏk

Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。

gĭng-dáng sê 2025 nièng 07 nguŏk 13 hô̤. (sáuk-sĭng)

3 nguŏk nĭk-lĭk

Áng nguŏk káng:
1 nguŏk · 2 nguŏk · 3 nguŏk · 4 nguŏk · 5 nguŏk · 6 nguŏk · 7 nguŏk · 8 nguŏk · 9 nguŏk · 10 nguŏk · 11 nguŏk · 12 nguŏk

3 nguŏk duâi-dâi

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 1 hô̤:

293 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók huòng-dá̤ Diocletianus lĭk Galerius gâe̤ng Constantius Chlorus có̤ hó-huòng-dá̤ (Caesar), bău-guák Diocletianus cê-gă gâe̤ng gê̤ṳng-dê huòng-dá̤ (Augustus) Maximianus, Lò̤-mā dùng-sì dŭ-liāng ô 4 ciáh tūng-dê-ciā. Cuòi sê Lò̤-mā sĭk-hèng Sé-dá̤-cié gì kăi-sṳ̄.
1872 nièng: Mī-guók gióng-lĭk Yellowstone Guók-gă Gŭng-huòng(dù), cuòi sê sié-gái tàu ciáh guók-gă gŭng-huòng.
1896 nièng: Huák-guók ŭk-lī-hŏk-gă Henri Becquerel huák-hiêng huá-hŏk nguòng-só iù ô huóng-siâ-séng.
1919 nièng: Seoul huák-sĕng huăng-dó̤i Nĭk-buōng sĭk-mìng tūng-dê gì Săng-ék Ông-dông.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 2 hô̤:

1836 nièng: Texas sŏng-buó téng Mĕ̤k-să̤-gŏ̤ dŭk-lĭk, gióng-lĭk Texas Gê̤ṳng-huò-guók.
1919 nièng: Gê̤ṳng-sāng-ciō-ngiê-ciā, gáik-mêng siâ-huôi-ciō-ngiê-ciā gâe̤ng gĕ̤ng-tuàng-ciō-ngiê-ciā găk Moskva kŭi-huôi, sìng-lĭk Gê̤ṳng-sāng Guók-cié.
1946 nièng: Hồ Chí Minh dŏng-sōng Uŏk-nàng gì guók-gă ciō-sĭk.
1962 nièng: Ké̤ṳk Philadelphia Warriors páh-giù gì Mī-guók NBA làng-giù ông-dông-uòng Wilt Chamberlain(dù) găk dó̤i New York Knicks gì bī-suói dài-dŏng siŏh ciáh nè̤ng cêu dò̤ diŏh lāu 100 hŭng, ciā gé-liŏh gáu gĭng-dáng gó mò̤ nè̤ng chiĕu-guó.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 3 hô̤: Nĭk-buōng: Cṳ̆-niòng-giāng-cáik

1865 nièng: Hiŏng-gē̤ng Siông-hāi Huôi-hŭng Ngṳ̀ng-hòng (HSBC) găk Hiŏng-gē̤ng kŭi-ngiĕk.
1885 nièng: AT&T Gŭng-sĭ găk Mī-guók Niū-iók sìng-lĭk, ciā gŭng-sĭ sê gĭng-dáng ciòng sié-gái có̤i duâi gì diêng-séng gŭng-sĭ cĭ ék.
1924 nièng: Tū-ī-gì cūng-tūng Mustafa Kemal Atatürk ciŏng Osman gă-cŭk có̤i hâiu siŏh ciáh Khalifah Abdulmejid 2-sié(dù) hié lâi.
1931 nièng: Mī-guók ciŏng The Star-Spangled Banner diâng có̤ sĭng gì guók-gŏ̤.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 4 hô̤:

1791 nièng: Vermont gă diē Mī-guók, biéng-siàng Mī-guók gì dâ̤ 14 ciáh ciŭ.
1837 nièng: Chicago sĭng-ngék siàng siŏh ciáh siàng-chê.
1877 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ cáuk-ké̤ṳk-gă Pyotr Ilyich Tchaikovsky siā gì Tiĕng-ngò̤-hù (Lebedinoye ozero, dù) găk Moskva gì Bolshoi Kiŏk-iêng iēng-chók.
1918 nièng: Mī-guók Kansas gì Funston Bĭng-iàng chók-hiêng tàu ciáh gāng-niēng Să̤-băng-ngà liù-gāng gì nè̤ng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 5 hô̤:

1824 nièng: Ĭng-guók liāng Éng-dô sŏng-buó hióng Miēng-diêng Konbaung Uòng-dièu kŭi-ciéng, Dâ̤ 1 ché̤ṳ Ĭng-guók Miēng-diêng Ciéng-cĕng báuk-huák.
1836 nièng: Samuel Colt huák-mìng diōng-lùng chiū-chiŏng(dù).
1860 nièng: É-dâi-lé tūng-ék: Parma, Tuscany, Modena gâe̤ng Romagna tŭng-guó gŭng-mìng dàu-piéu gă diē Sardegna Uòng-guók.
1953 nièng: Sŭ-lièng liāng-dô̤-ìng Joseph Stalin sĕng--kó̤.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 6 hô̤:

1521 nièng: Buò-dò̤-ngà mŏk-hiēng-gă Fernão de Magalhães huák-hiêng Guam.
1834 nièng: Toronto ciáng-sék biéng-siàng siŏh ciáh siàng-chê.
1869 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ huá-hŏk-gă Dmitri Mendeleev(dù) gŭng-buó ĭ huák-mìng gì „Nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu“.
1964 nièng: Konstantinos 2-sié dĕng-gĭ có̤ Hĭ-lé-nà̤ có̤i hâiu siŏh ciáh guók-uòng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 7 hô̤:

321 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók huòng-dá̤ Constantinus 1-sié ciáng-sék sŏng-buó lā̤-bái hiók siŏh gĕ̤ng, ciā gĕ̤ng iâ sê gī-niêng Lò̤-mā sìng-uâ diē-sié tái-iòng-sìng Sol Invictus gì nĭk.
1573 nièng: Venezia Gê̤ṳng-huò-guók ciŏng Gṳ̆-bī-lô gák ké̤ṳk Osman Dá̤-guók.
1876 nièng: Gă-nā-dâi huák-mìng-gă Alexander Graham Bell dáik gáu diêng-uâ gì ciŏng-lé(dù), cĭ hâiu ĭ sìng-lĭk Bell Diêng-uâ Gŭng-sĭ.
1936 nièng: Nazi Dáik-guók ùi-huāng Versailles Dèu-iók gâe̤ng Locarno Dèu-iók, ciŏng buô-dôi kŭi gáu Rheinland.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 8 hô̤: Guók-cié hô-nṳ̄-cáik

1702 nièng: Anne(dù) kăi-sṳ̄ có̤ Ĭng-guók nṳ̄-uòng.
1868 nièng: Nĭk-buōng ū-sê̤ṳ (samurai) găk Sakai tài sī 11 ciáh Huák-guók-nè̤ng (Sakai Sê̤ṳ-giông).
1917 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ Petrograd (gĭng-dáng Sankt-Peterburg) gì gĕ̤ng-ìng huák-dông iù-hèng gâe̤ng bâ-gĕ̤ng, Nê-nguŏk Gáik-mêng báuk-huák.
1965 nièng: Mī-guók hāi-gŭng lṳ̆k-ciéng-dôi dĕng-lṳ̆k Đà Nẵng, ciáng-sék chăng-gă Uŏk-nàng Ciéng-cĕng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 9 hô̤:

1309 nièng: Gáu-huòng Clemens 5-sié téng Lò̤-mā buăng gáu Huák-guók gì Avignon bâing-gŭng (Avignon Gáu-dìng).
1776 nièng: Sŭ-gáik-làng gĭng-cá̤-hŏk-gă Adam Smith(dù) chók-bēng Guók-hó-lâung (The Wealth of Nations).
1932 nièng: Puō-ngì găk Sĭng-gĭng (gĭng-dáng Diòng-chŭng) ciáng-sék dĕng-gĭ có̤ Muāng-ciŭ-guók cĭk-céng (執政).
1945 nièng: Nĭk-buōng huák-dông céng-biéng, ciéng-liāng Huák-guók liāng Indochina.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 10 hô̤: Să̤-câung Ìng-mìng Kī-ngiê Nĭk

Sèng 241 nièng: Lò̤-mā Gê̤ṳng-huò-guók găk Egadi Gùng-dō̤ hô-gê̤ṳng páh iàng Carthago hāi-gŭng, Dâ̤ 1 ché̤ṳ Punic Ciéng-cĕng giék-sók.
1831 nièng: Huák-guók guók-uòng Louis-Philippe 1-sié mêng-lêng sìng-lĭk Huák-guók Huăng-giāng Bĭng-tuàng(dù).
1848 nièng: Mī-guók gâe̤ng Mĕ̤k-să̤-gŏ̤ chiĕng-dêng Guadalupe Hidalgo Dèu-iók, Mī-guók Mĕ̤k-să̤-gŏ̤ Ciéng-cĕng giék-sók.
1959 nièng: Â̤ giāng Dalai Lama ké̤ṳk Gê̤ṳng-sāng-dōng bōng-gá, Să̤-câung-nè̤ng bău-ùi ĭ diêu gì Potala Gṳ̆ng, īng-kī buâng-luâng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 11 hô̤:

1861 nièng: Muāng-chĭng sŏng-buó gióng-lĭk Cūng-lī Ngà-muòng(dù), hó-cáik nguôi-gău sê̤ṳ-ô.
1861 nièng: Nàng-báe̤k Ciéng-cĕng: Mī-lé-giĕng Lièng-mèng-guók tŭng-guó hiēng-huák.
1941 nièng: Mī-guók cūng-tūng Franklin D. Roosevelt tŭng-guó Cŭ-ciá Huák-áng, Mī-guók céng-hū ô guòng-lĭk mâ, diōng-iè, gău-uâng, cióh hĕ̤k-ciā iè-gău gâe̤ng guók-huòng ô găng-guó gì nó̤h ké̤ṳk dâe̤ng-iéu guók-gă gì céng-hū.
1985 nièng: Mikhail Gorbachev dŏng-sōng Sŭ-lièng Gê̤ṳng-sāng-dōng cūng-cṳ̆-gé.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 12 hô̤: Dṳ̆ng-guók, Dài-uăng: Căi-ché̤ṳ-cáik

1913 nièng: Ó̤-ciŭ siū-dŭ ciáng-sék kī-miàng hô̤ lā̤ Canberra.
1918 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ ciŏng siū-dŭ téng Sankt-Peterburg buăng diōng Moskva.
1928 nièng: Mī-guók California Los Angeles gì St. Francis Tì-bá(dù) báuk--kó̤, sĕng--kó̤ 431 nè̤ng.
1940 nièng: Dĕ̤ng-gié Ciéng-cĕng: Hŭng-làng gâe̤ng Sŭ-lièng chiĕng-dêng Moskva Huò-bìng Dèu-iók, ciŏng Karelia gák ké̤ṳk Sŭ-lièng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 13 hô̤:

624 nièng: Muhammad dái-liāng gì Muslim găk Badr páh iàng Quraysh gă-cŭk(dù).
1591 nièng: Morocco gì Saadi Sultan Guók găk Tondibi páh iàng Songhai Dá̤-guók.
1781 nièng: Ĭng-guók tiĕng-ùng-hŏk-gă Frederick Herschel kĕk cê-gă có̤ gì chiĕng-lī-giáng huák-hiêng tiĕng-uòng-sĭng.
1954 nièng: Võ Nguyên Giáp dái-liāng gì Uŏk-nàng Dŭk-lĭk Dùng-mèng găk Điện Biên Phủ páh iàng Huák-guók buô-dôi.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 14 hô̤: Nĭk-buōng, Hàng-guók: Băh-sáik Cìng-ìng-cáik

1590 nièng: Huák-guók guók-uòng Henri 4-sié dái-liāng gì Huguenot buô-dôi găk Ivry páh iàng Charles de Mayenne gì Tiĕng-ciō-gáu Lièng-mèng(dù).
1951 nièng: Hàng Ciéng: Lièng-hăk-guók buô-dôi dâ̤ nê huòi ciéng-liāng Seoul.
1988 nièng: Dṳ̆ng-guók gâe̤ng Uŏk-nàng găk Nàng-să Gùng-dō̤ huák-sĕng ciéng-cĕng.
2008 nièng: Să̤-câung huák-sĕng káung-ngiê Dṳ̆ng-guók céng-hū céng-cháik gì báuk-dông.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 15 hô̤:

Sèng 44 nièng: Gū Lò̤-mā céng-dê-gă Julius Caesar ké̤ṳk nè̤ng áng-sák(dù).
1874 nièng: Huák-guók gâe̤ng Uŏk-nàng chiĕng-dêng Dâ̤ 2 ché̤ṳ Sài Gòn Dèu-iók, Uŏk-nàng biéng-siàng Huák-guók gì bō̤-hô-guók.
1888 nièng: Dâ̤-ék-ché̤ṳ Ĭng-guók Să̤-câung Ciéng-cĕng báuk-huák.
1917 nièng: Ngò̤-lò̤-sṳ̆ huòng-dá̤ Nikolai 2-sié tó̤i-ôi, Romanov Uòng-dièu miĕk-uòng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 16 hô̤:

934 nièng: Ngū-dâi Sĕk-guók: Mâing Dĭ-siòng cê̤ṳ-chĭng huòng-dá̤, gióng-lĭk Hâiu-sṳ̆k.
1815 nièng: Willem 1-sié(dù) dĕng-gĭ có̤ Hò̤-làng guók-uòng, ĭ sê tàu ciáh gŭng-ciō lĭk-hiēng gì Hò̤-làng guók-uòng.
1979 nièng: Dṳ̆ng-guók Ìng-mìng Gāi-huóng-gŭng téng Uŏk-nàng tiék-tó̤i, Dṳ̆ng-Uŏk Ciéng-cĕng giék-sók.
2014 nièng: Crimea téng Ukraine dŭk-lĭk bêng-chiā găk diē Ngò̤-lò̤-sṳ̆, ciā giók-dêng mò̤ sêu guó-cié siâ-huôi puō-biéng sìng-nêng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 17 hô̤: Dṳ̆ng-guók: Guók-ĭ Cáik; Ái-ī-làng: Saint Patrick Cáik

1400 nièng: Timur gì buô-dôi ciéng-liāng Damascus, găk siàng lā̤ duâi chiōng-giék.
1861 nièng: Sardegna guók-uòng Vittorio Emanuele 2-sié sŏng-buó gióng-lĭk É-dâi-lé Uòng-guók.
1958 nièng: Mī-guók huák-siâ tàu lăk tái-iòng-nèng gì ìng-cô̤ ôi-sĭng Vanguard 1(dù), iâ sê tàu lăk sĭk-hiêng dòng-gĭ gūi-dô̤ ông-hèng gì ôi-sĭng.
1969 nièng: Golda Meir cêu-êng Ī-sáik-liĕk cūng-lī, ĭ sê cī ciáh guók-gă tàu ciáh nṳ̄ gì cūng-lī.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 18 hô̤:

1571 nièng: Valletta ké̤ṳk diâng có̤ Malta gì siū-dŭ.
1871 nièng: Bă-là̤ Gŭng-siâ sìng-lĭk. Huák-guók cūng-tūng Adolphe Thiers mêng-lêng gṳ̆-mìng cāu chók Bă-là̤.
1965 nièng: Sŭ-lièng tái-kŭng-ìng Alexei Leonov liê-kŭi ĭ sô̤i gì hĭ-sùng Voskhod 2 ông-dông 12 hŭng-cṳ̆ng(dù), ĭ sê tàu ciáh găk gáu hĭ-sùng ngiê-dāu uăk-dông gì nè̤ng.
2008 nièng: Sé̤ṳ-chiŏng Ngawa Câung-cŭk Kiŏng-cŭk Cê̤ṳ-dê-ciŭ huák-sĕng Câung-cŭk-nè̤ng huăng-dó̤i Dṳ̆ng-guók céng-hū gì buâng-luâng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 19 hô̤:

1279 nièng: Nguòng-dièu găk Ngài-muòng páh iàng Nàng-sóng, Nàng-sóng miĕk-uòng.
1284 nièng: Gŏng-gé̤ṳ Rhuddlan Huák-lêng(dù), Ŭi-ī-sê̤ṳ Chĭng-uòng-guók ciáng-sék ké̤ṳk Ĭng-gáik-làng siăh lâi.
1853 nièng: Tái-bìng-tiĕng-guók ciéng-liāng Nàng-gĭng, ciŏng ciā siàng gāi-miàng Tiĕng-gĭng (天京), dáung có̤ ĭ gì siū-dŭ ék-dĭk sāi gáu 1864 nièng.
2004 nièng: Dài-uăng huák-sĕng áng-sák cūng-tūng Dìng Cūi-biēng gì Săng-ék-gāu Chiŏng-gék Áng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 20 hô̤:

1602 nièng: Hò̤-làng Dĕ̤ng Éng-dô Gŭng-sĭ sìng-lĭk.
1815 nièng: Cāu chók Elba Dō̤ gì Huák-guók huòng-dá̤ Napoléon Bonaparte diōng gáu Bă-là̤, Báh-nĭk Tiĕng-hâ sì-gĭ kăi-sṳ̄.
1956 nièng: Tunisia téng Huák-guók dŭk-lĭk.
2003 nièng: Iraq Ciéng-cĕng: Mī-guók, Ĭng-guók, Ó̤-ciŭ, Pŏ̤-làng gì buô-dôi kăi-sṳ̄ chĭng-liŏh Iraq, mŭk-dék sê tŭi-huăng Saddam Hussein gì tūng-dê(dù).

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 21 hô̤: Sié-gái Lìng-ngiĕk Cáik

630 nièng: Dĕ̤ng Lò̤-mā Dá̤-guók huòng-dá̤ Heraclius ciŏng Cĭng Sĕk-cê-gá dèng ké̤ṳk Ià-lô-sák-lēng.
1804 nièng: Huák-guók huák-buó Napoléon Huák-diēng(dù), cī buô mìng-huák huák-diēng găk sĭk-hèng Dâi-lṳ̆k-huák gì guók-gă diē-sié īng-hiōng cêng--kó̤ duâi.
1844 nièng: Cī gĕ̤ng sê Bahá'í-gáu lĭk-huák diē-sié gì tàu siŏh gĕ̤ng.
1990 nièng: Namibia téng Nàng-hĭ dŭk-lĭk.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 22 hô̤: Sié-gái Cūi Nĭk

235 nièng: Lò̤-mā Dá̤-guók huòng-dá̤ Severus Alexander ké̤ṳk nè̤ng áng-sák, Săng-sié-gī Ngùi-gĭ kăi-sṳ̄.
1185 nièng: Genpei Ciéng-cĕng: Nĭk-buōng gì Minamoto găk-cŭk găk Yashima páh iàng Taira gă-cŭk.
1784 nièng: Nguŏh-hŭk(dù) téng Thonburi gì Wat Arun buăng gáu Bangkok gì Wat Phra Kaew, hiêng-câi gó ék-dĭk ĕng diŏh hŭ-uái.
1945 nièng: Ā-lá-báik Lièng-mèng găk Ăi-gĭk Cairo sìng-lĭk.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 23 hô̤: Pakistan: guók-kéng

1868 nièng: California Dâi-hŏk găk Mī-guók California gì Oakland sìng-lĭk.
1879 nièng: Bolivia, Peru lièng-gŭng găk Topáter gâe̤ng Chile dó̤i-páh, Tái-bìng-iòng Ciéng-cĕng báuk-huák.
1913 nièng: Mī-guók dṳ̆ng-buô huák-sĕng gê̤ṳ-hŭng, sĕng--kó̤ 240 nè̤ng; dùng-sì Ohio Ò̤ iâ huák-kă̤-cūi, sĕng--kó̤ 650 nè̤ng.
1919 nièng: É-dâi-lé gé-ciā Benito Mussolini(dù) găk Milan gióng-lĭk tàu ciáh Fascis-ciō-ngiê gì cū-cék.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 24 hô̤:

1603 nièng: Ĭng-gáik-làng nṳ̄-uòng Elizabeth 1-sié sĕng--kó̤ ī-hâiu, Sŭ-gáik-làng guók-uòng James 6-sié(dù) giĕng lā̤ có̤ Ĭng-gáik-làng gâe̤ng Ái-ī-làng guók-uòng.
1603 nièng: Nĭk-buōng gì Tokugawa Ieyasu ké̤ṳk Go-Yōzei Tiĕng-huòng hŭng có̤ ciŏng-gŭng, ciáng-sék gióng-lĭk Edo Mŭk-hū.
1860 nièng: Nĭk-buōng Edo Mŭk-hū gì Tairō Ii Naosuke găk Edo-siàng (gĭng-dáng gì Dĕ̤ng-gĭng) gì Sakurada-muòng ngiê-dāu ké̤ṳk nè̤ng áng-sák.
1999 nièng: Kosovo Ciéng-cĕng: Báe̤k Dâi-să̤-iòng Gŭng-iók Cū-cék (NATO) muôi sêu gáu Lièng-hăk-guók gì piĕ-cūng cêu kó̤ páh Nàng Sṳ̆-lá-hŭ Lièng-mèng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 25 hô̤: Ĭng-guók: Mū-chĭng-cáik

421 nièng: Venezia siàng gióng-lĭk.
1655 nièng: Hò̤-làng tiĕng-ùng-hŏk-gă Christiaan Huygens huák-hiêng tū-sĭng có̤i duâi gì ôi-sĭng Titan(dù).
1941 nièng: Dâ̤-nê-ché̤ṳ Sié-gái Dâi-ciéng: Nàng Sṳ̆-lá-hŭ Uòng-guók gă diē Dṳ̆k-sĭng-guók.
1957 nièng: Ĕu-ciŭ Gĭng-cá̤ Gê̤ṳng-dù-tā̤ sìng-lĭk, ciā cū-cék ī-hâiu huák-diēng siàng Ĕu-ciŭ Lièng-mèng.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 26 hô̤: Bangladesh: dŭk-lĭk gâe̤ng guók-kéng nĭk

1169 nièng: Saladin dĕng-gĭ có̤ Ăi-gĭk gì emir.
1830 nièng: Mormon Gáu-puái gì gĭng-cṳ̆ Mormon Cṳ̆(dù) găk Mī-guók Niū-iók gì Palmyra chók-bēng.
1971 nièng: Dĕ̤ng Pakistan sŏng-buó téng Pakistan dŭk-lĭk, gióng-lĭk Bangladesh.
1975 nièng: Géng-cī Sĕng-ŭk Ū-ké Gŭng-iók ciáng-sék sĕng-hâu.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 27 hô̤:

1309 nièng: Ĭng-ôi Venezia ciéng-liāng Gáu-huòng-liāng gì Ferrara, Gáu-huòng Clemens 5-sié ciŏng Venezia nè̤ng dŭ dṳ̆k-chók gáu-huôi, géng-cī gáuk-guók gâe̤ng Venezia có̤-sĕng-é.
1794 nièng: Mī-guók céng-hū gióng-lĭk īng-giū hāi-gŭng.
1814 nièng: Găk 1812 nièng Ciéng-cĕng diē-sié, Mī-guók ciŏng-gŭng Andrew Jackson găk Horseshoe Bend páh iàng nguòng-cê̤ṳ-mìng Creek-cŭk.
1879 nièng: Nĭk-buōng miĕk lâi Liù-giù(dù), cĭ hâiu gāi-siàng Okinawa-gâing.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 28 hô̤:

1842 nièng: Otto Nicolai cī-hŭi Wiener Philharmoniker Guāng-hièng-nguŏk-tuàng gì tàu diòng iēng-chók.
1854 nièng: Crimea Ciéng-cĕng: Huák-guók gâe̤ng Ĭng-guók sŏng-buó dó̤i Ngò̤-lò̤-sṳ̆ kŭi-ciéng.
1939 nièng: Să̤-băng-ngà Nô̤i-ciéng: Să̤-băng-ngà siū-dŭ Madrid ké̤ṳk Francisco Franco gì ciĕ-tì-ciā ciéng-liāng(dù), Să̤-băng-ngà Dâ̤-nê Gê̤ṳng-huò-guók miĕk-uòng.
1959 nièng: Găk Să̤-câung gì buâng-luâng ké̤ṳk déng-ák ī-hâiu, Dṳ̆ng-guók ciáng-sék hié-dṳ̀ Să̤-câung céng-hū gĭ-gáiu Kashag, sìng-lĭk Să̤-câung Cê̤ṳ-dê-kṳ̆ Tiù-bê Ūi-uòng-huôi.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 29 hô̤: Dài-uăng: Chĭng-nièng-cáik

1632 nièng: Ĭng-guók gâe̤ng Huák-guók chiĕng-dêng Saint-Germain-en-Laye Dèu-iók, ciŏng Quebec dèng ké̤ṳk Huák-guók.
1849 nièng: Ĭng-guók siăh diē Éng-dô gì Punjab dê-kṳ̆.
1973 nièng: Uŏk-nàng Ciéng-cĕng: Có̤i-hâiu siŏh ciáh Mī-guók bĭng liê-kŭi Uŏk-nàng Gê̤ṳng-huò-guók.
1974 nièng: Dṳ̆ng-guók Siēng-să̤ huák-hiêng bĭng-mā-ṳ̄ng(dù).

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 30 hô̤:

1867 nièng: Mī-guók sāi 720 uâng Mī-nguòng iù Ngò̤-lò̤-sṳ̆ hŭ-uái mā̤ diŏh Alaska.
1940 nièng: Nĭk-buōng dó̤i-chiū Uŏng Cĭng-ôi diŏh Nàng-gĭng lêng-ngôi cū-cék siŏh ciáh „Dṳ̆ng-huà Mìng-guók céng-hū“(dù), gâe̤ng diŏh Tṳ̀ng-kéng gì Ciōng Gái-sĭk dó̤i-káung.
1979 nièng: Dṳ̆ng-guók liāng-dô̤-ìng Dâing Siēu-bìng tì-chók „Sé hâung gĭ-buōng nguòng-cáik“.
1980 nièng: Dṳ̆ng-guók Guók-ô-iêng piĕ-cūng 14 ciáh iòng-hāi kăi-huóng siàng-chê, gì-dṳ̆ng bău-guák Hók-ciŭ.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

． ↓ Ché̤ṳ siŏh ché̤ṳ ． ↓ Tō̤-lâung ． ↓ Siŭ-gāi．

3 nguŏk 31 hô̤: Malta: Cê̤ṳ-iù Nĭk

1492 nièng: Castilla Uòng-guók gì nṳ̄-uòng Isabel 1-sié(dù) chiĕng-dêng Alhambra Huák-lêng, iĕu-giù ciòng-guók gì Iù-tái-nè̤ng gâe̤ng Muslim diŏh gāi hông Gĭ-dók-gáu, nâ-mò̤ cêu diŏh dṳ̆k gáu guók-nguôi kó̤.
1761 nièng: Buò-dò̤-ngà siū-dŭ Lisboa duâi dê-cīng, gó̤-lòng ciáh siàng-chê có̤ sáng-dāu--kó̤.
1959 nièng: Dalai Lama 14-sié cāu kó̤ Éng-dô.
1966 nièng: Sŭ-lièng huák-siâ tàu ciáh diē nguŏk-giù gūi-dô gì tái-kŭng táng-cháik-ké Luna 10.

gò̤-lòng nguŏk – gó sâ̤

3 nguŏk nĭk-lĭk

Áng nguŏk káng:

3 nguŏk duâi-dâi